Termin dostępności kojarzy się głównie z przystosowaniem strony do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednak w istocie oznacza on umożliwienie korzystania z witryny wszystkim użytkownikom, bez wykluczania żadnej grupy. Na czym polegają zasady dostępności?
Reguły konstruowania dostępnych stron internetowych określa dokument opracowany przez Międzynarodowe Konsorcjum W3C – standard WCAG 2.0. Stosowanie się do jego wytycznych pozwala na stworzenie poprawnie zbudowanej strony, która będzie przyjazna dla wszystkich internautów.
Użytkowników, którym twórcy stron internetowych powinni poświęcić szczególną uwagę, można podzielić na cztery podstawowe grupy:
1. Osoby niewidome lub niedowidzące
Osoby z tej grupy często korzystają z czytników ekranów lub powiększalników (także w formie widgetów do przeglądarek). W przypadku czytników ekranów podstawowe znaczenie ma między innymi nadawanie odpowiednich tytułów stron (meta description). Powinny się one składać z dwóch członów – tytułu konkretnej strony/artykułu, myślnika oraz nazwy strony (np. „Czym jest dostępność – MójBlog”).
Dla osób korzystających z czytników ważne są też tytuły (h1) i nagłówki (h2-h3-…). Tytuły stron (np. artykułów) powinny określać, jaka jest jej treść. Samą treść należy podzielić na sekcje rozpoczynające się nagłówkami, które trafnie wskazują na to, co w danej sekcji się znajduje. Dzięki odpowiedniej strukturze nagłówków, osoby niewidome otrzymują swego rodzaju spis treści artykułu, przez co nie muszą czytać całości.
Aby możliwe było zrozumienie, co przedstawia zamieszczone w artykule zdjęcie, należy stosować także opisy alternatywne. Powinny one tłumaczyć treść grafiki, która często jest istotna dla zrozumienia tekstu. Jeżeli nie zastosujemy opisu alternatywnego, czytnik osoby niewidomej będzie musiał odczytać zastępujący go kod. W przypadku grafik stanowiących jedynie dekorację dla tekstu należy zastosować pusty atrybut „alt”.
Z kolei dla osób niedowidzących bardzo istotny jest kontrast treści strony. Według normy WCAG 2.0 jego zalecana wartość to 7 do 1. Zbadać ten aspekt dostępności możemy np. za pomocą programu Colour Contrast Analyser. Właściwy kontrast jest ważny nie tylko dla osób z niepełnosprawnościami – ułatwi on odbiór naszej strony wszystkim użytkownikom.
Ważne jest również, aby tak istotne elementy jak wyszukiwarka były wyraźnie widoczne. Można również stosować przyciski powiększające tekst (aAA) oraz tworzyć wersję strony, która w dostępny sposób prezentuje samą treść po kliknięciu odpowiednio oznaczonego przycisku.
Zamieszczając pliki PDF, należy pamiętać, aby były one możliwe do odczytania przez czytniki. Nie powinny być w formie skanu, ale tekstu, co możemy sprawdzić, zaznaczając myszką jego fragment.
Istotne jest także odpowiednie oznaczenie linków, najlepiej w sposób domyślny dla edytorów stron – podkreślenie i inny kolor. Ponadto linki powinny jasno sygnalizować, do jakiej treści kierują.
2. Osoby niesłyszące
Mając na uwadze osoby niesłyszące, należy odpowiednio przygotować pliki multimedialne. Zamieszczane video powinno być wyposażone w napisy, natomiast na stronie zawierającej pliki audio (np. podcasty) dobrze jest zamieścić ich transkrypcje.
3. Osoby niepełnosprawne ruchowo
Niektóre osoby z tej grupy mogą mieć problem z wykonywaniem precyzyjnych ruchów myszką (np. osoby ze spastycznością) lub w ogóle nie mogą z niej korzystać. Dlatego z myślą o nich należy zapewnić możliwość nawigowania na stronie za pomocą klawiatury (przy użyciu TAB, SHIFT+TAB).
Wokół wybranego elementu powinien wyświetlać się także tzw. fokus, czyli ramka zaznaczenia. Domyślny dla przeglądarek fokus można dodatkowo wzmocnić, by był lepiej widoczny.
Trzeba pamiętać, że za pomocą klawiatury nawigują także osoby niewidome.
4. Osoby z zaburzeniami funkcji poznawczych
Osoby z tej grupy mogą cierpieć m.in. na problemy z pamięcią, utrzymywaniem uwagi czy rozumieniem treści strony. Należy zadbać o to, by układ stron był konsekwentny a czynności, które należy wykonać, były opisane w zrozumiały sposób.
Ważne jest rozłożenie czynności wykonywanych na stronie na logiczne etapy z informacją, na którym z nich się znajdujemy (np. poprzez breadcrumbs), a także uzupełnienie komunikatów błędów o sugerowane rozwiązania problemu. Należy również zadbać, aby takie czynności jak np. rejestracja nie były przesadnie skomplikowane.
Kiedy to tylko możliwe, warto postarać się, by używany przez nas język był łatwy do zrozumienia. Aby zbadać, czy treść jest zrozumiała, można posłużyć się takimi narzędziami jak Jasnopis. Badają one poziom tzw. mglistości tekstu. Im jest on wyższy, tym tekst jest trudniejszy do zrozumienia.
Jasnopis wyniki testów odnosi do poziomu wykształcenia, gdzie np. wartości od 1 do 6 oznaczają, że tekst jest zrozumiały dla ucznia szkoły podstawowej, od 10 do 12 ucznia szkoły średniej, a od 16 do 17 studenta studiów magisterskich.
Poziom zrozumiałości tekstu zależny jest oczywiście od charakteru informacji, które chcemy przekazać oraz projektowanej grupy odbiorców. W przypadku mniej skomplikowanych treści warto celować w wynik w okolicach 8.
Dbając o zrozumiałość tekstu, sprawiamy, że strona jest dostępna nie tylko dla osób niepełnosprawnych. Zwiększamy w ten sposób również grupę odbiorców tekstu, a także ułatwiamy czytelnikowi szybkie skanowanie wzrokiem treści, które jest ważne dla wszystkich osób, niezależnie od poziomu wykształcenia.
Inne osoby
Zalecenia związane z dostępnością są ważne nie tylko dla osób niepełnosprawnych, ale także cierpiących na różne schorzenia lub zaburzenia, takie jak np.:
- padaczka fotogenna: ataki u tych osób mogą wywołać agresywne i szybko animowane grafiki;
- dysleksja: teksty wyjustowane są dla tych osób trudne do przeczytania. Treść powinno się wyrównywać do lewej strony.
Oczywiście nie jest możliwe, by zagwarantować dostępność (accessibility) dla wszystkich osób, ze względu na szerokie spektrum możliwych niepełnosprawności i schorzeń. Stosowanie się jednak do wytycznych WCAG 2.0 sprawi, że grupa osób zdolnych do zapoznania się z treścią naszej strony będzie możliwie jak największa.
Leave a Reply